1. Chức năng – Nhiệm vụ

 - Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy, là đội quân xung kích cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, nguồn bổ sung lực lượng ưu tú cho Đảng, Nhà nước và các đoàn thể xã hội;

 - Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là trường học XHCN của thanh niên; là môi trường lành mạnh để tập hợp đoàn kết, giáo dục, rèn luyện và phát triển nhân cách toàn diện, định hướng lý tưởng cao đẹp của con người mới xã hội chủ nghĩa, tạo cơ hội, điều kiện cho thanh niên cống hiến trưởng thành;

- Đoàn là người đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp  pháp, chính đáng của tuổi trẻ; phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh; là lực lượng nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức thanh niên Việt Nam.

2. Vị trí, vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh

- Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên trong hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong hệ thống chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam là người lãnh đạo, Đoàn là một trong các tổ chức thành viên;

- Đối với Đảng: Đoàn hoạt động dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, là đội dự bị tin cậy của Đảng, nguồn cung cấp cán bộ theo yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng;

- Đối với Nhà nước: Đoàn là chỗ dựa vững chắc của Nhà nước trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước, các đoàn thể và các tổ chức xã hội chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi;

- Đối với các tổ chức xã hội của thanh niên và phong trào thanh niên, Đoàn giữ vai trò làm nòng cốt chính trị trong việc xây dựng tổ chức và hoạt động của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam và các thành viên khác của Hội;

- Đối với Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh: Đoàn giữ vai trò là người phụ trách xây dựng tổ chức Đội, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác thiếu nhi; tạo điều kiện về cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động của Đội. 

3. Thành tích nổi bật

- Năm 2002: Nhận bằng khen của Thủ tướng chính phủ.

- Từ 1997 – 2016: Nhận bằng khen của TW Đoàn.

- Từ 1997 – 2016: Liên tục nhận cờ thi đua xuất sắc cấp Thành phố của TW Đoàn HN.

- Năm 2008 và 2014: Nhận bằng khen của UBND Thành phố.

- Năm 2023 – nay: Nhận cờ thi đua xuất sắc của Trung ương Đoàn và bằng khen của Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội.